Hao, tuamotus

Vairaatea, ein rund atoll med ei stor lagune inni. Vi ankra opp og var overraska over å sjå fiskera på stranda i morgengry. Stian svømte inn og forserte dei skumle reva, før han stod på trygg grunn og helsa på en av dei. -you speak english? spurte Stian, men fekk berre fransk/engelsk til svar. -an pø ænglish svara den infødte. Stian peika på bøtta og spurte kva han fanga på reva. Mannen tok opp to kukkelura og smalt dei ihop så dei sprakk. Ut drog han ett flott eksemplar av en stor snigel, reiv vekk det som ikkje kunne etast og gav resten til Stian. -Good? hæ? Stian tygde og tygde og prøvde å ikkje lage for mange grimasa før han fikk svelt ned uhygga. Mannen gliste frå øyre til øyre. - Dangerous sharks here? spør Stian. -neeei, mannen drog litt på det og viste bob-bob tegnet, før han bretta ned våtdraktsokken sin og viser Stian ett uhyggeleg stort arr av eit haibitt på leggen. Ein kunne tydeleg sjå kvar haien hadde sett dei kvasse tennene sine. Haiane er mest aggresiv når ein jaktar med harpun og dreg blodig fisk etter seg forstod Stian. På spørsmålet om det var råd å ta dingyen inn her på denne sida av øya rista mannen energisk på haudet og peika i eine retninga. -no,no here, village, dingy village.

Dagen etterpå tok Stian, Elia og eg fatt på den lange dingyturen inn til landsbyen. Det tok oss faktisk ein time å køyre dit. Siv og Jan vart igjen i båten og bada og sola seg i det fine veret. Dessutan var det godt for Stian at nokon var igjen i båten om det skulle blåse opp. Då vi kom inn til landsbyen vart vi møtt av en som såg ut til å vere politi. Han ville vite forskjellig, men snakka berre fransk, så han vart ikkje mykje klok på oss. Ikkje hjalp det så mykje å snakke med landsbyens lærerinne heller. Ho kunne litt engelsk, men klarte ikkje å spør oss om det han lurte på. Når han hørte at vi berre hadde tenkt å vere på øya fram til klokka 14, så var det ikkje så farleg likavel. Heile tida stod der ei dame ved sida av oss som gjerne ville bli med oss og vise oss rundt i landsbyen sin. Ho hadde ei datter på 3 som seinare leika mykje ilag med Elia. Klokka var 10 då vi steig iland på øya. Omvisninga i landsbyen foregjekk slik: Vi gjekk langs ein rett vei og svinga til høgre. Der møtte vi nokre karar som ga oss eit nett med 4 renska kokkosnøtter. -this my house, sa omvisaren vår. I neste hus budde broren til mannen hennar. Han var politimann og hadde feite høgtalera i vinduet som spelte Celin Dion til heile landsbyen. Rundt neste høgre sving kom vi til huset til svigerforeldra, ein telefonskiosk og så til eit hus som også var landsbyens eianste butikk. Eit forsyningskip kjem innnom ein gong i mnd for å levere varer og hente kopra(kokoskjerner til framstilling av kokosolje). Vidare på vegen gjekk vi innom den flotte katolske kyrkja før vi tok ein høgresving til og havna inne i sentrum av landsbyen, på barneskulen. Her ville Elia leike med jenta som eg ikkje klarer å huskar navnet på, så vi vart sittande å ete kjeks og prate med dei nye vennane våre. Det var Hanna, landsbyomviseren, lærarinna og søstra hennar. Etter ei lita stund forsvant læreren og kom tilbake med 6 flotte smykker av skjel og sneglehus. Vi fekk 2 smykke kvar og ikkje snakk om at vi fekk betale for oss. Det var kjekt å snakke med damene, og dei kunne fortelle at her bodde 67 folk. Borna begynte på skulen i 3 årsalderen og ein skuledag varte frå 7 til 3! På skulen lærte dei fransk, men heime snakka dei både fransk og tahitisk. Borna fiska mykje og bada sjølv om der svømte mange haiar tett ved stranda.

Då vi skulle ta fatt på heimveien, oppdaga vi var litt tidleg ute. Den lokale klokka var visst 12, medan vi trudde den var 14. Ved avreise fekk vi både kyss og klem og det var ikkje fritt for at ein hadde lyst å tilbringe fleire dagar ilag med desse koselege folka. Vel tilbake i Good Mood måtte vi prøve ut brødfrukta som vi har høyrt så mykje om. Våre venner hadde gitt oss ei som vi kunne steike middag av. Som sagt så gjort. Brødfrukta var kjempegod. Smakte akkurat som chips. Vi fekk smake dette på pitcairn også, men denne gongen var det vi som tilberedte, og det var kult å få det til sjølv også. Brødfrukta heng på trena og ser ut som ein stor grøn appelsin, men smakar papir vist ein et den rå.

Søndag 21 juni skulle vinden snu til kvelden, så medan vi venta på det brukte vi tida på å bade, fiske hai og dusje Elia. Til kvelden var vi klar for å reise og heiste seil. I god tru stevna vi ut og vinka til øya. Så dauda vinden og båten blei liggande stille i sjøen, medan vi dreiv sakte tilbake til øya. No har vi veldig lite diesel igjen, så Good Mood vart liggande å drive heilt til ein svak bris skubba oss forsiktig i riktig retning. Neste stopp; Hao.

På vei til Hao fekk vi ein flott Wahoo, og om kvelden då Stian skulle ta inn snøret på fisketroa beit der på en lang tynn fisk med store auge og nokre fæle tenner. Den havna fort på sjøen igjen, medan Stian hadde sitt svare strev med å vaske av seg den slimete gørra på hendene. Det er faktisk vinter her når dåkke heime har sommar, så vi laga like godt ein julemanndeig. Elia fekk kjevle og trykke ut hjerter og stjerner. Deigen vart noko stor, så den varte i fleire dagar til Elia si store glede:)

Innløpet til atollen Hao skulle vise seg å bli meir utfordrande enn vi hadde tenkt. Etter tredje forsøket på å passere innnløpet snudde vi ut og gjekk frå 0 til 12 knop på få sekund. Båten stampa og kasta på seg i dei tullete bølgene og vi fekk ei båre som fann vegen heilt ned i salongen. Elia og eg evakuerte bak i soverommet og kraup under teppet for å tørke dei våte kroppane. Stian og Jan studerte kart og tidevannsforskjell og prøvde å finne ut kva klokke tidevannstabellen vår følgde. Etter å ha venta ytterlegare ein time følte vi at straumen og bølgene såg mindre ut og det fjerde forsøket gjekk bedre enn dei andre. Seinare fekk vi høre at straumen inn og ut det trange innløpet kan bli opp til 25 knop! Ikkje rart vi ikkje kom oss av flekken innover.

Vel framkomne, ankra vi opp ved landsbyen og gjekk iland for å leite opp immigrasjonsmyndigheitene. Dei er ikkje så interessert i å registrere oss her på øya, liten plass og lokal politi sa dei. På spørsmål etter diesel, ringte politiet på ein kompis som skulle komme og fylle diesel klokka 14. Vi letta anker som hadde snurra seg godt fast rundt nokre korallar, og gjekk inn i Hao sin marinahavn(!). Der vart vi kjend med Wayne, ein langturseglar frå Canada. Han skulle opprinneleg vere på øya i 2 dagar, men lika seg så godt at han har vore her i 3 veker. Wayne kunne også fortelle oss mykje om øya Hao si historie og vi hadde ein triveleg kveld ombord i 50 foteren hans.

Tidlegare var Hao ein militærbase for franskmennene som dreiv prøvesprengingar ute i stillehavet. Her budde på det meste 6000 militære. Sjølve landsbyen er ikkje så stor og inneheld 600 innbyggarar. Dei millitære franske bygde ei enorm rullebane til fly, som er heile 7 km lang. (trur han sa nest lengste i verden). No er den i bruk til vanleg trafikk og har ca 4 avangar i veka. Nasa benyttar seg av rullebana til alternativ nødlandingsbane for romfergene. Betongkaia, som vi vart henvist til å ligge ved, vart laga og brukt av det millitære, medan no ligg det berre ein og anna liten fiskebåt her.

Elia storkosar seg, og vi ser at vi må bli her nokre dagar. Det første han gjer om morgonen er å ta på seg vesten og hoppe ut på kaia, der han spring frå den eine til den andre kanten og kastar stein og fiskar med troa.

Aller siste nytt er at det har lurt seg ei rotte ombord i Good Mood. Siv kom hylande opp trappa og hoppa ut, etter å ha sett eit brunt beist med lang hale pile opp i matbingen vår. Stian og Jan stod opp midt på natta og prøvde å fange rotta, Stian heiv seg etter den med hanskar medan Jan hogg med kokkosnøttmasjeten. Rotta var for rask og fann einaste buret i salongen som er øydelagt og fører selfølgeleg bakom innredninga. So no har vi fått blindpassasjer, men den leve farleg. Stian har sett ut diverse rottefeller og vi gir oss ikkje før den har gått planken.

-Reidun

Tuamotus øyane

No har vi seilt i fleire dagar på leit etter ei øy å feste ankeret til. Fleire atollar har vi besøkt, men det er forbausande djupt tett ved øya, så det er svært risikabelt å ankre opp. Vi har valgt å gå vidare og på grunn av sparing av diesel, har vi ofte dreve avdårde på vindstille hav. Ikkje så gøy, men ikkje kjekt å bli tom for diesel heller, så motoren går kun til lading av batterier.

No skimtar vi ei ny øy som vi vil ankre opp ved. Isla Vairaatea. Kanksje vi har bedre lukke her enn forrige øy, der vi henta oss 3 kokkosnøtter og drog vidare.

Posisjon:
19*22.4411 S
139*15.1691 W
16:28 UTC

Gratulerer med dagen Jonathan!! Håper du hadde ein flott dag ilag med kompisane dine:) Ej e veldi gla i dej og skulle ønske ej kunne komme på besøk men her er ingen flyplass på dinna øya, så vi kjem nok ikkje heim med det første. Kanskje vi kan snakkast på skype når vi kjem oss til Fakarava eller Rangiroa on ei vike eller to, der skal vist vere internett tilgang. Stian og Elia gratulera også! Stor klem frå oss!!

-Reidun

Gambier, Mangareva

Skreiv eg at rulling var greit? Då laug eg godt. No har båten slenga på seg i 3 dagar og vi er endeleg komne iland på Gambier. Sånn rulling hit og dit er til å bli sprø av. Når ein til dømes skal lage seg noko mat,så er det flott når en seglar og krengar til eine sida, for då kan ein stable opp mat inntil veggen. Men så er det den evindelige rullinga. Ingen ting står roleg. Ingen ting vil ligge der det blir lagt. Bøker dansar ut av bokhyllene og det er alltid ettelleranna som lagar svitsje lyd eller rullelyd. Inne i kjøkkenskapa skal det egentleg stå fat og krus og slikt, men etter fleire ka-dunk-dunk.....ka-dunk-dunk, så har ein del handdukar blitt stappa inn i skåpa også. Matbingen i salongen er stappfull av diverse. Ikkje berre mat der lenger. Alt som havnar på golvet, hiv vi opp i bingen, og tek opprydning og sortering ved neste høve.

Så endeleg kunne vi skimte Gambier. Vi hadde som vanleg lagt avgårde på det mest ugunstige tidspunkt med hensyn til når vi kjem fram. Det heiter visst at det er kjekkast å ankomme ei øy når det er lyst, så ein kan sjå øy og botnforhold der ein ikkje kan stole heilt på kart. Einaste gongane vi har klart å komme til ny øy i dagslys, er Tenerife og Galapagos;) Vi bomma denne gongen også, men det gjorde forsovidt ikkje så mykje, då vi fikk ein vannvittig motstraum og motvind. Det gjekk utruleg seint langs revet før vi kunne runde rundt og inn i opninga. For dei som ikkje veit, så ligg Gambier øyane innom eit ringrev. Det vil seie at når du først kjem deg innom revet så er havet roleg nesten uansett ver. Før vi begynte å gå innom revet køyrde vi motoren litt hardt for å sjå om ting fungerte sånn dei skulle. Det gjorde dei ikkje. Motoren fjuska og Stian begynte med å skifte ut div dieselfilter. Etter dette fungerte motoren fint og vi begynte på leia innom revet. Midt i leia begynte selfølgelig motoren å fjuske igjen og de gjekk ikkje lenge før den stoppa heilt. Stian slengde ut ankeret før vi dreiv opp i fjøra for det blåste opptil 30 knop i kasta. Fekk starta motoren igjen, tok opp ankeret og gjekk videre 50 meter før motoren slokna heilt. Opp med seila og seila tilbake til muleg oppankringsplass mellom korallrev i mørket. Klokka var blitt 05.00 før vi fikk lagt oss alle mann. 05.30 kjem Elia hoppande opp i senga. -yippi, det er morgon! og; -hærli, båten står stille og rullar ikkje meir!! Han drog mamman ut av senga og opp i cockpiten der han utbraut; -NY ØY!

Å forlate Pitcairn var usedvanleg trist. Etter fem dagar på øya kom søraust vinden og fleirtalet av mannskapet på Good Mood avgjorde å gå vidare til Gambier øyane. Underteikna vart nedstemt. Ikkje bra. Pitcairn er ikkje ei typisk stillehavsøy, der ein kan slikke sol og dykke blant spennande fiskesorta. Pitcairn er heller ikkje øya med internett, restaurantar og shoppingsenter. Pitcairn er den isolerte øya med den spennande mytterist historia. Nokon har vel kanskje høyrt om mytteriet på Bounty, der Christian Fletcher med mannskap og tahiti folk busette seg på Pitcairn, for å unngå å bli hengt i England for mytteriet. Mange av dei som bur på øya idag, er etterkommera av mytteristane. Artig å helse på folk med etternavna Christian, Young eller McCoy.

Det som fasinerar meg mest med øya Pitcairn er ikkje mytteriet, historia i seg sjølv er spennande og det er artig å sjå kor det fenger turistar over heile verda. Nei eg tenker heller meir på korleis eit øysamfunn kan overleve så isolert og så få. Alle kjenner alle. Den eine personen veit til ein kvar tid kvar den andre personen går eller gjer på. Overalt der vi gjekk møtte vi på smilande folk som stoppa opp og slo gjerne av ein prat. Å få besøke norske Kari var spesielt kjekt for oss nordmenn. Ho diska opp med middagar og huset var tilgjengeleg for oss heile døgnet om vi ville. Ei lita norsk oase ute i verda. Ho var dessutan førskulelærar på øyas skule, så Elia måtte gjerne bli med. Han storkosa seg ilag med dei andre ungane, fekk måle stort bilde og hoppe trampoline!

Dagane gjekk med til utforsking av øya, gå tur på fjellet eine dagen, medan eg (reidun) vaska og rydda i båten. Fann litt gamle råtne poteter, ei ubeskriveleg gugge inne i eit bortgjømd skåp og mange kvite makka krypande i gjørma i kjølen. Fysj og fy. Deilig å få det vekk. Det har vore svært trasig klima inne i båten siste månadane. Soppen kosar seg og dannar grå/kvite flekkar på veggar, i hyller og inne i skåpa. Klea mine stinka og alt måtte ut på dekk til lufting før dei fusjonera til ein einaste stor grå haug. Godt å få gjort unda slikt nødvendig husarbeid, som ikkje er like enkelt å få gjort under seiling.

Sjølv om vi besøkte Pitcairn når det var sol og blå himmel, kunne ein likevel legge merke den tunge grå skya som låg tett innpå på øyfolket. Det er ikkje enkelt å leve så tett. Viss ein blir uvenn med naboen, så har ein ikkje så mange retrettmuligheiter. Ein er ganske så fastlåst, og det kan vere lett å havne i ein ond sirkel, der bitterheit og sjalusi får råde. Forsoning og tilgjeving er fine ord, men vanvittig vanskleg å praktisere når ein er såra. Menneska på øya har fått erfare på kroppen kor lett ein kan havne med begge beina i myra. Dersom ikkje medmenneske er villeg til å rettleie og strekke ut ei hjelpande hand, kven skal då komme til unnsetning? Det som har skjedd i tidlegare tid er avklart og sona for. No kjem ny kvardag og nye muligheiter for å bygge opp igjen det som eventuelt har blitt reve ned. Ein slik prosess er ikkje gjort unda på ein vaskedag, men med tida kan det kanskje vere muleg med forsoning slik at ikkje den tunge grå skya til slutt tar eit pinfult kvelertak på folket og det blir umuleg å overleve der. Pitcairn er ei nydeleg øy, med mange flotte muligheiter. Den vil alltid vere ei mystisk øy for besøkande, og eg håpar eg får anledning til å komme tilbake eingong. Dette var øya vi lengta etter å besøke og bortsett frå den tunge grå skya, svara den høgt til forventingane. Fruktrik og spennande.

Gambier;
stikkord:
regn,regn og regn, perleøy, vaske kle,
ete heimelaga Pizza medan vi ser opptak frå programma Norges herligeste!,
korlall, rev, drithard fjelltur opp til Mount Duff, (er fullstendig ute av trening)
prikkstile sjø og oppankring (grur meg til vi skal ut i bølgene igjen og bli sjøsjuk)
mange laushundar, høner overalt og haner som galer kykkeliky kl 6 om morgon (høres ut som 500, minst)
ny pengeenheit: frang eller nokke sånt (blir heilt forvirra av alt pengestyret, ein sjokolade kostar 550 Fr)
tysk langturseiler som har hjelpa oss med forskjellig informasjon om vakseri og finne stien opp til fjellet og slikt
mange franske seilera her.
alle snakkar fransk og ingen kan englelsk, fransken min har sett bedre daga kan eg love dåkke og eg endar berre opp med å sei bonjour, merci og je ne parle franse...oui,oui, no no, ca va... det går rett vest

og tilslutt: Idag skulle Stian gjere rein kjølevassinntaket til motoren, skroggjennomføringa vart øydelagt og inn kom masse sjøvatn. Sette i propp, men må få fiksast snarast.
Vi skulle helst gå vidare imorgo men vi får sjå om det heller blir nokre dagar til.

-Reidun

Pitcarn

Pitcairn dukka opp i måneskinnet midt på natta den 1. juni. På grunn av at vinden var frå aust/søraust hadde vi dårleg tru om å få ankre opp i Bounty Bay, men ved hjelp av radar og papirkart prøvde vi likevel å nærme oss i mørket for å kjenne på forholda. Vi bestemte oss ganske fort for å heller prøve på nordvest-enden og då her var ein del lunere slapp vi ned ankeret på 23m for å vente på dagslyset.Då det lysna av morgon var det til min store overraskelse ingen problem å sjå botnen under oss på 23m som stort sett var dekt av sand. Sikta i vatnet var imponerande og eg(Stian) tok ein dukkert for å sjå meg rundt. Når sola og mannskapet hadde stått opp letta vi ankeret igjen for å gi oss til kjenne utanfor Adamstown. Vi hadde ikkje meir enn runda neset før vi vart kalla opp av Brenda som er politi på øya. Ho kom med diverse info angående ilandstigning på øya og ønska oss videre velkommen til Pitcairn. Vi spurte om norske Kari var å treffe og vart glade då svaret var ja. Det som var meir tvilsomt var om forholda tillot oppankring og ilandstigning.Rett utanfor Bounty Bay er det ei stor sandslette på 15m djup. Til tross for store dønningar slapp vi ned ankeret og hadde ut våre 45m med kjetting. Ankeret satt som fjell, og eg var sjeleglad for investeringa av ankeret på Grenada. Fortress-ankera er laga spesiellt med tanke på sand og gjørme, og når vi da i tillegg har modellen som er beregna på båtar opp til 60fot(FX-55) så må dette bli gode greier. Reidun, Elia og eg var dei første til å prøve oss i land, medan Siv og Jan måtte passe på båten. Det gjekk utruleg problemfritt å komme i land og det var imponerande å sjå kor rolege forholda blei så snart vi runda den lille moloen. På kaia hadde det i mellomtida dukka opp meir og meir folk, blandt anna politidama og doktoren. Masse papirer skulle fyllast ut, penger skulle betalast og kroppstemp skulle målast. Alt dette styret er slikt som har komt no dei siste åra. Tidlegare var det ingen kontroll eller betaling for å komme i land. Etter at innsjekkingsprosedyrene var ferdig fekk i sitte på med ATVen(firehjulsmotorsykkel) til Brenda opp til huset til Kari. For dei som ikkje kjenner til dama så er ho fra Oslo og flytta til øya i 19.. Her gifta ho seg etterkvart med Brian Young og dei fekk to barn ilag. Kari og Brian bur fortsatt på øya medan sonen har flytta til Australia og dattera til Oslo. Vi blei straks invitert heim til Kari, og det var spennande å besøke ho og høyre kva ho hadde å fortelle. Etter kvart for eg ned i havna igjen og for ut i båten for å ta iland Siv og Jan. Planen var først at eg skulle bli ombord for å følge med båten, men etter eit dykk på ankeret blei eg overbevist om at Good Mood klarte seg sjølv.

Då vi kom i land igjen kom Kari og henta meg på sin ATV medan Siv og doktor Jan måtte vente på at legen skulle komme å undersøke dei. Litt seinere var vi alle samla oppe i huset. Elia storkosa seg på det stilleståande golvet og fann både leiker og barnebøker å halde på med. Etterkvart var han klar for middagsluren sin, og medan han sov på sofaen til Kari så gjekk vi fire andre på ein liten fjelltur. På veien traff vi på fleire innbyggarar som sysla med sitt, og vi fekk blandt anna beskjed om at vi måtte forsyne oss av appelsinene i eit appelsintre. Desse smakte bedre enn den beste norske appelsin og vi stappa innpå. Etterkvart nådde vi Ships Landing Point som er eit utkikkspunkt på fjellet på søraustenden av øya. Her kunne vi sjå ned på båten som var blitt svært liten der nede.Seinere på ettermiddagen blei det kjempegod middag hos Kari med pølser, brødfrukt, brokkoli og potetstappe. Det mangla ikkje på ting å snakke om rundt middagsbordet og det blei nesten mørkt før vi fekk kara oss ombord i båten igjen. Neste dag starta med Elia sin første skuledag. Kari som er førskulelærer på øya henta oss (Elia, Reidun, Stian) på kaia kl 7:45 og tok oss med til skulen. Der storkosa Elia seg ilag med dei to andre førskuleelevane og dei mala, dissa, la puslespill og masse anna. Seinere kom Siv og Jan i land og medan Reidun og Elia blei igjen nede i Adamstown gjekk vi andre opp i fjellet til Cristians Cave. Etter fjellturen for vi ut i båten igjen for å lage oss middag, og Elia skulle få middagsluren sin. Og lenger har vi ikkje komt endå. Eg sit no bak på lugaren å skriv reisebrev medan vi er oppankra på nesten andre sida av jorda. Kansje får eg låne internett med Kari seinere i dag slik at dette kan publiserast.